MERAL KEİGHOBADİ ÇOCUK-ERGEN VE YETİŞKİN DANIŞMANLIK
TEZ ÇALIŞMAM
ŞİZOFRENİNİN NEGATİF VE POZİTİIF BELİRTİLİ ALT GRUPLARINDAKI BELLEK PROFİLİ
Meral KEİGHOBADİ
Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dali Deneysel Psikoloji Bilim Dali
Yüksek Lisans Tezi
Ankara, 2008
ÖZET
Çalismanin amaci; bellegin degisik yönlerini (KSB, ÇB ve USB, iki ayri üst-bilis türü) ölçen nöropsikolojik test ve görevler yoluyla sizofreni tanisi almis hastalarin bellek profillerini incelemek ve bu sürecin alt tani gruplarina göre degisip degismedigini belirlemektir. Çalismanin örneklemini Ankara Numune Egitim ve Arastirma Hastanesi (ANEAH) 1. Psikiyatri Klinigine basvuran, DSM-IV tani ölçütlerine göre sizofreni tanisi almis 45 negatif 47 pozitif sizofreni olmak üzere toplam 92 hasta olusturmustur. Çalismada kullanilan testler; Klinik Örneklemler Için Bilgi Toplama Formu, nöropsikolojik testler ve klinik derecelendirme ölçekleri kullanilmistir. Negatif ve pozitif sizofreniyi derecelendirmek için PANSS Ölçegi ve depresyonu dislamak için HDDÖ uygulanmistir. Kisa süreli bellek kapasitesini belirlemek için Görsel Isitsel Sayi Dizileri B Formu (GISDB); Ögrenme yetenegini ve USB'yi tespit etmek için Sayi Dizileri Ögrenme Testi (SDÖT) ve Isitsel Sözel Ögrenme Testini (AVLT) kullanilmistir. Çalisma bellegi ve üst bellek performansini degerlendirmek amaciyla Okuma Uzami ve Hesapsal Uzam görevleri, ögrenme sonucunda hatirlanan Bilginin Dogruluk Derecesi Testi (BDD), hatirlanamayan ve yanlis hatirlanan kelimeler için Bilme Hissi Testi (BHT) ve seçenekler arasindan dogru sözcüklerin ve sayilarin belirlenmesini gerektiren Ölçüt Testi (ÖT) ile üst-bellek ölçülmüstür. Belirtilen amaçlari incelemek üzere farkli istatistiksel teknikler kullanilmistir. Grubun nöropsikolojik test/görev puanlari üzerindeki etkisi, yasin istatistiksel olarak kontrol edildigi çok degiskenli kovaryans analizi (multi-variate analysis of covariance: MANCOVA) ile incelenmistir. Lojistik Regresyon ve Küme Analiziyle, nöropsikolojik test puanlarindan pozitif sizofreni ve negatif sizofreni gruplari yordanabilirligi incelenmistir. Grubun ham puanlar üzerindeki etkisi, yasin istatistiksel olarak kontrol edildigi MANCOVA ile incelenmistir. Incelenen 72 puandan 5'inde anlamli etkinin bulundugu görülmüstür. Sizofreni alt gruplari arasindaki farklar özellikle üst-bellek ve ögrenme puanlari açisindan elde edilmistir. Post hoc analizler anlamli farklarin negatif grup aleyhine oldugunu göstermistir. Egitim düzeyi degiskeninin etkisi anlamli bulunmustur. Bulgular egitimin, puanlarin % 46' sini etkiledigini ortaya koymustur. Post hoc analizler sonucunda egitim düzeyi yüksek olan gruplarin daha yüksek performans gösterdikleri görülmüstür. Lojistik Regresyon ve Küme Analiziyle sözel ögrenme (anlik, gecikmeli hatirlama tanima), Çalisma ve Üst bellek puanlarinin sizofreni siniflamasinda ayirt edici oldugunu göstermistir. Yapilan analizler, sizofreni alt grubunun, incelenen 72 test puanindan 5'ini etkiledigini (%6.94) ortaya koymus, bu puanlarin da daha çok üst bellek ve ögrenme ile ilgili oldugu görülmüstür. Nöropsikolojik test puanlarinin sagladigi yordama derecesi düsük düzeylerde bulunmustur. Klinik olarak belirlenen sizofreni alt gruplarin bilissel örüntüler temelinde farklilasmadigi görülmüstür. Anahtar Sözcükler Negatif sizofreni, pozitif sizofreni, kisa-uzun süreli bellek, çalisma bellegi, ögrenme, üstbellek.
ABSTRACT
KEIGHOBADI, Meral. Memory patterns of negative and positive subgroups of schizophrenia, Masters Thesis 2008.
The purpose of study is analyzing memorial profiles of patients, who were diagnosed with schizophrenia, by using neuropsychological tests and tasks that measure different aspects of memory (Short- Term Memory (STM); Long-Term Memory (LTM); Working memory (WM) and Meta- memory (MM): Retrospective meta- memory and Prospective meta- memory) and defining whether this process changes depend on subdiagnose groups. The sample used in this study was based on 92 patients, who were admitted to 1st Psychiatric Clinic of Ankara Numune Hospital, were diagnosed with schizophrenia according to DSM-IV, 45 of whom were negative and 47 were positive.
This study employs Information Gathering Form For Clinic Samples, neuropsychological tests and clinical rating scales. Patients were classified into symptom classes using Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS) Scale was used to decide between negative and positive schizophrenia and Hamilton Depression Rating Scale (HDRS) was applied to eliminate depressive disorders. Visual Aural Digit Span Test- Revised (VADS-R) was used to define STM capacity, Serial Digit Learning Test (SDOT) and Auditory Verbal Learning Test (AVLT) was used to determine learning capacity and LTM, as neuropsychological tests. Meta- memory was measured using: (1) Reading Span and Computational task, for evaluating the performance of Working memory and Meta- memory, (2) feeling of accuracy with regards to knowledge on past performance to remember learned knowledge, (3) feeling of knowing about future performance for the words that are not remembered or remembered wrongly, and (4) Criteria Test for choosing correct words and numbers among choices.
Different statistical techniques were used to analyze these defined objectives. The effect of the group on neuropsychological test/task scores was analyzed using multi- variable analysis of covariance (MANCOVA), which statistically controls age. Logistic regression and cluster analysis were employed to determine the predictability of positive and negative schizophrenic groups from their neuropsychological scores.